Lekkende cilinders: oorzaken, gevolgen en voorkomen
In de praktijk spreek ik als hydrauliekexpert met veel klanten over hydraulische cilinders. Veelvoorkomende onderwerpen zijn lekken en reparaties. Dan hoor ik vaak de kreet: “Oh, maar de cilinder lekt toch niet?” Schijn bedriegt bij hogedrukhydrauliek. De krassen waardoor lekken ontstaan, zijn namelijk lastig te zien. Waarom is dit zo?
Ten eerste zitten de krassen alleen aan de binnenkant van de cilinder. Ten tweede zijn deze krassen zo dun als een haar. We hebben het hier over micrometers. Waardoor ontstaan deze minuscule krassen? Hoe kun je een lek herkennen? En, het belangrijkste, hoe kun je krassen en lekken voorkomen? Dit leg ik je uit in deze blog.
Het ontstaan van krassen
Krassenveroorzakers nummer één zijn zandkorrels (of ander vuil), ijzerspaanders (door lassen in de buurt van de cilinder) en scheve belasting van de plunjer. In iedere werkplaats kunnen zandkorrels, ijzerspaanders en ander vuil rondvliegen. Hydraulische cilinders zijn hier gevoelig voor.
Een plunjer die gebruikt wordt – en dus uitsteekt - is altijd vettig door de hydrauliekolie. Als medewerkers niet goed opletten, kunnen de rondvliegende deeltjes aan de plunjer kleven. Laat je de plunjer weer in het cilinderhuis zakken, dan neemt deze de deeltjes mee de cilinder in. Dit veroorzaakt krassen, waardoor de cilinder vroeg of laat gaat lekken.
Let op: vervuilde hydrauliekolie
Zand, ijzerspaanders en ander vuil kunnen ook op een andere manier de cilinder binnenkomen: via de hydrauliekolie. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig met de olie om te gaan. Bijvoorbeeld door de hydrauliekpomp niet te vullen met de olie als een collega in de buurt aan het lassen is.
Kenmerkende krassen
Als mijn collega’s of ik een cilinderhuis openmaken, zien we meteen waardoor de kras is ontstaan. De kraspatronen zijn namelijk heel kenmerkend. Zand en ijzerspaanders creëren één of meerdere diepe, opzichzelfstaande krassen.
Bij scheve belasting komt de plunjer scheef in het cilinderhuis te staan, waardoor deze schuurt tegen de zijkant. Dit veroorzaakt een kraspatroon van een halve cirkel aan één kant van het huis.
Gevolgen voor collega’s
De krassen kunnen overal zitten, hierdoor zijn ze soms lastig te ontdekken. Zitten er bijvoorbeeld krassen op 50% van de slaglengte van de plunjer, dan vallen ze niet op als je 25% van de slaglengte gebruikt.
Maar stel dat een collega de cilinder morgen ook nodig heeft en wel 50% van de slaglengte nodig heeft. Dan komt de seal van de plunjer op volle druk over de krassen. Dan gaat de cilinder lekken en kan de collega hem niet meer gebruiken. Daarom is het belangrijk om cilinders periodiek te laten testen met een dynamische test. In mijn andere blog vertel ik over het belang van de dynamische test.
Lekkende cilinders gebruiken
Toch komt het vaak voor dat medewerkers lekkende cilinders blijven gebruiken. Ik hoor ze soms zeggen: “Als mijn cilinder niet sneller lekt dan dat ik olie bijvul, vind ik het prima.” Ik zie zelfs dat klanten de afgekeurde cilinders die wij retour sturen, weer in elkaar zetten.
Deze beslissing wordt vaak genomen door medewerkers die de cilinders niet zelf in de praktijk gebruiken. Dit vind ik eigenlijk het ergste, want het kan gevaarlijk zijn voor collega’s. Een lekkende cilinder kan een olie-injectie veroorzaken. Dit wil je voorkomen.
Beweegredenen
Bedrijven hebben vaak hun eigen redenen om afgekeurde cilinders toch te gebruiken. Het bespaart kosten. Een nieuwe cilinder kost al snel meer dan 1000 euro. Als je net een paar flinke rekeningen hebt gehad, zijn nieuwe cilinders erg duur. En als je een urgente klus moet uitvoeren, is er sprake van tijdsgebrek. Dan kun je niet wachten op een reparatie of een levering van nieuwe cilinders.
Als bedrijven om deze redenen afgekeurde cilinders willen blijven gebruiken, lopen ze een enorm risico. Mijn dringende advies: werk veilig of werk niet.
Een lek herkennen
Om dit risico te omzeilen, is het belangrijk om lekkende cilinders weg te doen. Maar hoe herken je aan een cilinder dat hij lekt? Ten eerste kan er een plas olie om de cilinder liggen wanneer je hem uit de opslag pakt. Dan weet je al dat er iets niet in de haak is. Deze check kun je eenvoudig meenemen in de gebruikerscontrole.
Daarnaast is een lek zichtbaar tijdens het gebruik van de cilinder: je pompt de olie in de cilinder, maar bij een lek wordt de druk niet opgebouwd. Of de plunjer komt niet omhoog.
Liever voorkomen dan genezen
Het liefst wil je een lek natuurlijk voorkomen. Dit kan door de cilinder op een stabiele ondergrond te plaatsen, zodat de plunjer niet scheef wordt belast. Zorg ook voor een schone omgeving waar niemand in de buurt aan het lassen is. Zo voorkom je dat zand, ijzerspaanders of ander vuil in de cilinder of in de hydrauliekolie terechtkomt. Goed onderhoud is ook belangrijk om het kapotgaan van je cilinder zo lang mogelijk uit te stellen.
Veilig werken met hydrauliek
Verantwoord omgaan met krassen en lekken en deze voorkomen, zijn belangrijke principes voor veilig werken met hydrauliek. De basis die hieraan ten grondslag ligt, is je gezonde verstand (‘BRAIN') gebruiken.
Mennens en onze hydrauliekpartner Holmatro maken het jou makkelijker om veilig te werken met hydrauliek. Bijvoorbeeld met inspectie, keuring en onderhoud. Meer weten? Neem dan contact met ons op!
Download onze whitepaper
Waar kun je op letten? Wat zijn de risico’s? Hoe voorkom je ongelukken? En daarmee stilstand van je dagelijks proces? In dit whitepaper lees je praktische tips en adviezen voor veilig werken met hydrauliek. Van opslag en vervoer tot keuring en inspectie. Doe waardevolle inzichten op en ontdek de belangrijkste aandachtspunten.
