Klemgereedschappen worden gebruikt bij het hijsen van platen, profielen en balken gemaakt van metaal of kunststof. Door de veelomvattende toepassingen bestaan er verschillende klemgereedschappen: platenklemmen, kantelklemmen en balkenklemmen.
Met ieder soort klemgereedschap kun je andere werkzaamheden uitvoeren. Alle drie de klemgereedschappen hebben ook eigen aandachtspunten waar je rekening mee moet houden.
Vind jouw expert in klemgereedschappen
Wil je meer weten over de aandachtspunten van klemgereedschappen? Mennens staat voor je klaar. Neem gerust contact op.
Twee platenklemmen voor verticaal transport
In de basis zijn er twee soorten platenklemmen: platenklemmen voor horizontaal hijsen en platenklemmen voor verticaal hijsen. Een verticale platenklem heeft twee uitvoeringen: één met een vast hijsoog en één met een universeel hijsoog.
Vast hijsoog of universeel hijsoog?
Het nadeel van een platenklem met een vast hijsoog is dat deze niet of nauwelijks een last onder een hoek kan hijsen. Deze platenklem heeft namelijk een bewegingsbereik van 45 graden in de lengterichting, maar in de breedterichting maar 15 graden.
Het voordeel van een universeel hijsoog is dat deze een zwaardere belasting in een hoek kan hijsen. Het bewegingsbereik van de klem is niet alleen 45 graden in de lengterichting, maar ook in de breedterichting. Haaks op de platenklem mag je de platenklem nog belasten op 50%. Hierdoor kun je veel meer tophoeken maken met dit hijsgereedschap. En dit is nodig, omdat je een platenklem altijd gebruikt in combinatie met hijsmiddelen die in een hoek hangen.
Twee platenklemmen om horizontaal te hijsen
Het tweede soort platenklem is voor horizontaal hijsen. Ook deze platenklem kent twee uitvoeringen: voor doorbuigende platen en voor niet-doorbuigende platen. Bij een doorbuigende platenklem staan de klemtanden van het tandsegment zo gericht, dat de tanden zich vastklemmen als de plaat begint te buigen. Bij een niet-doorbuigende platenklem staat het tandsegment andersom, zodat de tanden de plaat op zijn plaats houden tijdens het hijsen.
Belangrijk: haal de klemmen niet door elkaar
Dit is gelijk het grootste aandachtspunt bij de horizontale platenklemmen. De klemmen zijn niet door elkaar te gebruiken. Gebruik je een niet-doorbuigende platenklem voor een doorbuigende plaat, dan staat het tandsegment namelijk zo gericht dat de platenklem zich los kan wringen.
Horizontale platenklemmen en bedrijfsongevallen
Wist je dat het loskomen van een last vaak de oorzaak is van bedrijfsongevallen? In 2020 en 2021 was het loskomen van een last de oorzaak van 65% van de ongevallen. Let er daarom op dat je de juiste horizontale platenklem gebruikt.
Veiligheidsregels voor platenklemmen in het algemeen
Daarnaast gelden er meer aandachtspunten voor verticale en horizontale platenklemmen. Deze zijn als volgt:
- Altijd een minimaal lastgewicht: de plaat die gehesen wordt, moet minimaal 10% van de werklast van de platenklem wegen. Dit is nodig om de klemkracht van het tandsegment te garanderen.
- Altijd een maximale bek-opening: een ander veiligheidspunt dat de klemkracht van het tandsegment garandeert, is de bek-opening van de platenklem. Zet je de klem helemaal open, dan werkt het taatssegment niet optimaal. Daarom geldt een maximale opening van 70% tot 80%.
- Platenklem met PU-coating: het tandsegment van platenklemmen kan afdrukken achterlaten in het metaal of de kunststof. Dit is niet altijd wenselijk, zoals bij RVS. Daarom bestaan er platenklemmen met een PU-coating, die zich vastklemmen met wrijvingskracht in plaats van het tandsegment.
- Gebruikerscontrole: voordat je een platenklem gebruikt, is het belangrijk om de gebruikerscontrole uit te voeren. Je controleert of het tandsegment nog scherp genoeg is en of het voorspanningsmechanisme nog functioneert.
- Niet kantelen: soms worden platenklemmen ook gebruikt om een last te kantelen. Dit is niet zonder risico, omdat platenklemmen zijn bedoeld voor hijsen, niet voor kantelen. Voor het kantelen van platen kun je het beste een kantelklem gebruiken.
Kantelklemmen en hun eigenschappen
Kantelklemmen hebben dezelfde eigenschappen als platenklemmen. Daarnaast hebben kantelklemmen een extra mechanisme waarmee je het hijsmiddel kunt verstellen. Hierdoor komt de hijskracht op een ander punt in de klem, waardoor de last kantelt.
Balkenklemmen en hun uitvoeringen
Bijna alle klemgereedschappen zijn bedoeld voor platen, behalve de balkenklemmen. Deze klem heeft ook twee uitvoeringen: voor hijsen/kantelen en voor een tijdelijk hijspunt. Deze tweede uitvoering is een hulpmiddel om aan een constructiebalk te hangen, zodat je een tijdelijke takel aan de balk kunt monteren.
Let op: niet hijsen met tweede uitvoering
De tweede variant van de balkenklem is niet geschikt om een balk te hijsen, deze is niet voorzien van het tandsegment en klemt zich dan ook niet verder vast. Een balkenklem is uitgevoerd met een spindel waarmee de balkenklem kan worden vast gedraaid aan de constructiebalk. Zo kunnen de klemmen niet van de balk afvallen.
Veiligheidsregels voor klemgereedschappen in het algemeen
Platenklemmen, kantelklemmen en balkenklemmen. Alle drie hebben ze hun eigen toepassingen, maar als het gaat om veiligheid gelden dezelfde twee regels:
- Altijd één plaat of balk: hijs je meerdere platen of balken tegelijkertijd, dan ben je de grip op de last kwijt. Een deel van de last kan uit de klemmen schieten en op de grond vallen.
- Minder gewicht bij grote tophoek: als je een platenklem gebruikt onder een hoek die groter is dan 45 graden in één richting, dan mag deze nog maar 50% van de werklast hijsen. Hiermee voorkom je dat de last uit de klemmen kan schuiven. Hetzelfde geldt bij kantelklemmen en balkenklemmen. Bij balkenklemmen kun je voorkomen dat de tophoek te groot wordt, door de klemmen dichterbij elkaar te zetten.
